Menu
Gezondheid

Mogelijke doorbraak gen-bewerkingstechniek: CRISPR-cas

Een nieuwe technologie die het in de toekomst mogelijk maakt om erfelijk materiaal van virussen, cellen en platen op een eenvoudige manier efficiënt te veranderen. Wanneer je straks een ongewenste erfelijke eigenschap niet wilt overdragen, dan kun je deze uit het DNA knippen. Wanneer je je juist een eigenschap wilt toevoegen, dan kun je ervoor zorgen dat het organisme voortplantingscellen maakt. Deze doorbraak staat in grote politieke belangstelling vanwege de vele toepassingen voor plant, mens én dier. Er wordt daarbij verwacht dat deze techniek binnenkort op mensen wordt getest. Maar hoe werkt dit nu precies?

CRISPR-cas: hoe werkt het?

health
Wanneer er in de familie klachten optreden en het niet duidelijk is of dit door een erfelijke ziekte komt, dan wordt er een DNA-onderzoek met een dna test uitgevoerd. Ook wanneer er erfelijke ziektes in de familie voorkomen en je wilt weten of je aanleg hebt voor de ziekte kun je dit ook controleren met een DNA test. CRISPR-cas is een anti-virus systeem van bacteriën die DNA mogelijk in de toekomst kan knippen. Uit verschillende analyses van bacteriën kwam naar voren dat kleine stukjes (repeats) DNA gescheiden worden door stukjes (spacers). Naast deze CRISPRs liggen Cas genen die DNA kunnen knippen.

Snel en simpel genen repareren

DNA vormen de bouwstenen van het leven. Jouw DNA bepaalt namelijk de bouw, afbraak en onderhoud van cellen in het lichaam. Niet alleen wij als mensen hebben DNA, maar ook planten, dieren, virussen en bacteriën. Met de mogelijke komst van CRISPR-cas kun je straks snel en goedkoop veranderingen in het DNA aanbrengen. Waarbij we vroeger voor elke genetische aanpassing een ander eiwit moesten ontwerpen, zou het met deze techniek mogelijk zijn om mensen op korte termijn beter te maken. Zo heb je dus niet meer voor elke reis (aanpassing) een nieuw tomtom-systeem nodig, maar kun je met de CRISPR-cas steeds dezelfde tomtom gebruiken maar een ander adres.

Nog meer mogelijkheden

Deze unieke techniek geeft ons de mogelijkheid om de evolutie van alle levens op aarde aan te passen. Zo kun je niet alleen denken aan erfelijke ziektes vanuit een DNA-onderzoek, maar ook Malaria en het creëren van nieuwe dieren. Omdat we steeds beter kunnen opzoeken welke genen bij iemand stuk zijn, is het ook steeds makkelijker om gericht te repareren. Naast het repareren van deze genen kun je ze ook vervangen door betere genen en zo ontstaan de zogeheten ‘design baby’s’. Sterke botten, bepaalde oogkleur of betere spiergroei.

Niet iedereen is te spreken over het sleutelen aan DNA, want doordat je echte genen gaat veranderen, weet je niet of dit consequenties heeft en/of dit bepaalde afweerreacties gaat oproepen. Ondanks deze onzekerheden, wordt er gesproken dat het aanpassen van het DNA ooit legaal gaat worden. Waarbij we in feite aan de blauwdruk van het menselijk leven gaan sleutelen.