Pneumokokken, ook wel bekend als Streptococcus pneumoniae, zijn bacteriën die verantwoordelijk kunnen zijn voor verschillende infecties bij zowel kinderen als volwassenen. Deze bacterie kan leiden tot ernstige ziektes zoals longontsteking, hersenvliesontsteking en soms bloedvergiftiging. Vooral jonge kinderen, mensen boven de 60 en mensen met een minder goed afweersysteem kunnen ziek worden door pneumokokken. Het is daarom belangrijk om bewust te zijn van de risico’s die pneumokokkeninfecties met zich meebrengen en waarom vaccinatie een effectieve preventieve maatregel is.
Wat zijn pneumokokken?
Pneumokokken zijn bacteriën die in de neus en keel van gezonde mensen kunnen leven zonder symptomen te veroorzaken. Ze worden meestal verspreid door direct contact met geïnfecteerde personen, zoals hoesten, niezen of door druppeltjes die vrijkomen tijdens ademhaling. Hoewel pneumokokkeninfecties vaak mild zijn, kunnen ze in sommige gevallen ernstige complicaties veroorzaken. Het is dan ook niet voor niets dat er een inentingsprogramma voor pneumokokken is. Je kunt er meer over lezen op prikwijzer.nl/.
Voor wie is het gevaarlijk?
Hoewel iedereen vatbaar is voor pneumokokkeninfecties, lopen bepaalde groepen een hoger risico op ernstige complicaties. Jonge kinderen onder de twee jaar en volwassenen ouder dan 60 jaar behoren tot de kwetsbare groepen. Andere risicofactoren zijn onder andere roken, chronische aandoeningen zoals astma of diabetes, een verzwakt immuunsysteem en het ontbreken van de milt. Vooral bij deze groepen kan een pneumokokkenziekte ernstige gevolgen hebben.
Symptomen en complicaties van pneumokokkeninfecties
Wanneer de pneumokokken in de bloedbaan terechtkomen, spreken we van een invasieve pneumokokkenziekte. De patiënt wordt dan erg ziek. Bij kleine kinderen uit zich dat meestal in bloedvergiftiging of hersenvliesontsteking terwijl dit bij ouderen vaak juist longontsteking is.
Bij een invasieve infectie wordt de patiënt in korte tijd erg ziek. De symptomen die het eerste merkbaar zijn, zijn hoge koorts of juist ondertemperatuur. Daarnaast kan er sprake zijn van een stijve nek, kortademigheid, hoofdpijn, verwardheid en het verlies van het bewustzijn. Dit is afhankelijk van het ziektebeeld. Bij baby’s kan het voorkomen dat het kindje pijn heeft bij het verschonen van de luier, de zogenaamde luierpijn, sufheid en een grauwe kleur.
De meest voorkomende complicatie van pneumokokkeninfecties is longontsteking, een ontsteking van de longen die symptomen veroorzaakt zoals hoesten, kortademigheid en koorts. Longontsteking kan ernstig zijn en soms zelfs dodelijk. Daarnaast kunnen pneumokokken ook meningitis veroorzaken, een ontsteking van de membranen rondom de hersenen en het ruggenmerg. Meningitis kan leiden tot ernstige neurologische schade of, in het uiterste geval, overlijden.
Merk je bij jezelf of een ander een of meerdere van bovengenoemde symptomen, dan is het zaak om met spoed contact op te nemen met een arts en medische hulp te zoeken.
Waarom vaccineren?
Om pneumokokkeninfecties te voorkomen is vaccinatie een effectieve manier. Door het immuunsysteem te stimuleren om antilichamen aan te maken tegen de bacterie, kan het lichaam zich beter verdedigen tegen infecties. Vaccinatie biedt bescherming tegen serotypes (varianten) van pneumokokken die verantwoordelijk zijn voor de meeste ernstige ziektegevallen.
Vaccinatieschema
Het vaccinatieschema voor pneumokokken varieert per land en leeftijdsgroep. In Nederland worden baby’s op 3, 5 en 11 maanden gevaccineerd tegen pneumokokkeninfecties. Vanaf 1 januari 2024 wordt de derde vaccinatie op 12 maanden gegeven in plaats van 11 maanden. Volwassenen vanaf 60 jaar worden elke 5 jaar gevaccineerd tot ze 80 jaar oud zijn om hun bescherming tegen pneumokokken op peil te houden.
Voordelen van vaccineren
Door te vaccineren kunnen we niet alleen individuen beschermen tegen ernstige ziekte en complicaties, maar ook de verspreiding van pneumokokkeninfecties in de gemeenschap verminderen. Dit is vooral belangrijk bij jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem, die een hoger risico lopen op infectie.
Wat kan je verder doen?
Het is misschien een open deur, maar voorkomen is natuurlijk altijd beter dan genezen. Om te voorkomen dat je besmet raakt met de bacterie is het cruciaal om een goede hygiëne te hanteren. Was je handen regelmatig en raak zo min mogelijk je mond, neus en ogen aan. Verder is een goede weerstand essentieel, mocht de bacterie toch in je lichaam komen. Zorg dus voor gezond eten met voldoende groenten, fruit, eiwitten en voedingsvezels. Ook voldoende beweging is belangrijk. Kun of wil je niet gaan sporten? Ga dan elke dag een half uur wandelen. Voor rokers is het belangrijk om te stoppen met roken. Zoek eventueel hulp bij de huisarts. Neem voldoende rust en let erop dat je een goede nachtrust hebt. Als je moeite hebt met slapen, probeer dan te achterhalen waardoor dit komt en maak de nodige verbeteringen.
Kortom, pneumokokkeninfecties veroorzaken potentieel gevaarlijke ziektes die ernstige complicaties kunnen veroorzaken. Vaccinatie is een effectieve manier om deze infecties te voorkomen en de impact ervan te verminderen. Het is essentieel dat we ons bewust zijn van het belang van vaccineren, vooral bij kwetsbare groepen zoals jonge kinderen en ouderen. Door te vaccineren kunnen we levens redden en de gezondheid van onze gemeenschap verbeteren.
Prikwijzer.nl is een initiatief van MSD Nederland.
NL-NON-01940